همان گونه که همه شما مطلع هستید، تمامی افرادی که در کشور صاحب شغل هستند و کسب درآمد می کنند، موظفند مقدار مشخصی از این درآمد را به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند. مبالغ مالیاتی برای کارگران، کارمندان و تمامی افرادی که حقوق خود را از کارفرما دریافت می کنند به واسطه کسر از حقوق آن ها پرداخت می شود، اما در این میان افرادی نیز هستند که قصد پنهان کردن مبلغ دقیق درآمد خود از اداره مالیات را دارند یا این که درآمد آن ها از راه های غیر قانونی و قاچاق تامین می شود.
این دسته از افراد در اصطلاح اقدام به فرار مالیاتی می کنند. از آن جایی که اصلی ترین منبع درآمد تمامی کشورها، مالیات است، بررسی گردش های مالی و تراکنش ها با سختگیری بیشتری انجام می شود. سازمان مالیات کشور ایران نیز از این قائله مستثنی نیست و در سال های اخیر برخورد با افرادی که قصد دور زدن قانون های مالیاتی را دارند، جدی تر انجام می دهد. کنترل گردش مالی حساب بانکی و تراکنش ها یکی از بهترین راه حل های پیشگیری از این دست از جرائم و مقابله با آن ها است. در ادامه محتوا به بررسی قوانین مالیات تراکنش ها و نحوه محاسبه آن ها خواهیم پرداخت.
قوانین مالیاتی در کنترل تراکنش های بانکی
در راستای جلوگیری از فرار مالیاتی و مبارزه با آن براساس قوانینی که برای مالیات های مستقیم وجود دارد، دولت امکان و اجازه بررسی حساب ها و تراکنش های بانکی مودیان را در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار داده است. بر طبق جدیدترین دستورالعمل های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تمامی بانک ها وظیفه دارند که گزارش تراکنش حساب های بانکی مشکوک را ارائه دهند. طبق این قانون تمامی حساب هایی که در طول یک سال مجموع ۵ میلیارد تومان گردش حساب یعنی پرداخت و دریافت داشته اند و جزو هیچ یک از مواردی که در ادامه ذکر می کنیم به حساب نمی آیند، مورد بررسی قرار بگیرد.
- گردش حساب هایی که مربوط به دریافت وام و تسهیلات است.
- جابه جایی پول از یک حساب به حساب دیگر به نام مشتری
- گردش هایی که به منظور پرداخت بدهی انجام می شوند.
- تراکنش هایی که به منظور پرداخت حقوق ، اجاره و به طور کلی به عنوان منبع درآمد صورت می گیرند.
- تراکنش های مربوط به کسب درآمد از راه کشاورزی
- تراکنش های مربوط به مواردی مانند ارث، وقف، نذر و…
- تراکنش های درآمدی که از راه شغل های معاف از مالیات به دست آمده اند.
آن دسته از افرادی که در سازمان مالیات کشور پرونده مالیاتی ندارند، حتما در نظر داشته باشند در صورتی که گردش حساب آن ها در سال بالاتر از ۵ میلیارد تومان است، باید توضیح قانع کننده ای برای توجیح این مقدار جابه جا شده داشته باشند، چراکه گزارش تراکنش های آن ها توسط بانک به سازمان مالیاتی داده می شود. همچنین ممکن است اگر درآمد آن ها بالا باشد (حتی اگر کمتر از ۵ میلیارد در سال هم باشد.) و اظهارنامه مالیاتی در این سازمان نداشته باشند نیز حساب بانکی آن ها مورد بررسی قرار بگیرد.
دلایل بررسی تراکنش های بانکی
دلیل بررسی تراکنش های بانکی شناسایی افراد حقیقی یا حقوقی که قصد فرار مالیاتی دارند، است. بنابراین بانک ها با شناسایی افرادی که تراکنش های مشکوک دارند در صورتی که حتی پرونده مالیاتی نیز تشکیل نداده اند و گزارش کردن گردش های درآمدی آن ها به سازمان مالیاتی از سوءاستفاده این دسته از افراد جلوگیری می کنند.
از دیگر دلایل بررسی تراکنش های بانکی توسط سازمان امور مالیات کشور می توان به مقایسه و مطابقت حساب بانکی فرد با اظهارنامه مالیاتی که به این سازمان تقدیم کرده است، اشاره نمود. در جریان بررسی های صورت گرفته مشخص می شود که گردش حساب بانکی با درآمد مودی در اظهارنامه مالیاتی مطابقت دارد یا مغایرت.
مالیات بر حساب بانکی
در قوانین مالیاتی سازمان مالیات کشور چیزی به اسم مالیات بر حساب بانکی وجود ندارد. در واقع این سازمان هیچ گونه مالیات خاصی برای گردش های حساب بانکی در نظر نگرفته است و تنها مبلغی که به عنوان مالیات باید پرداخت شود، درصد تعلق گرفته به سود مودیان از راه شغلی که پیش تر اظهارنامه مالیاتی آن را به سازمان مالیات تحویل داده اند، است.
تراکنش های بانکی که مالیات به آن ها تعلق نمی گیرد:
همان گونه که گفته شد تمامی تراکنش هایی که ماهیت درآمدی داشته باشند، موظف به پرداخت مالیات هستند، بنابراین آن دسته از تراکنش هایی که ماهیت درآمدی ندارند، مشمول طرح پرداخت مالیات نمی شوند. طبق آخرین ابلاغیه از طرف سازمان امور مالیاتی که از سال ۹۹ صادر شده است، تمامی تراکنش هایی که در ادامه ذکر می شوند از رسیدگی مالیاتی معاف هستند.
- تراکنش های اعضای هیئت مدیره و سهامداران با تایید شرکت مورد نظر
- تراکنش های مربوط به حق شارژ
- تراکنش های مربوط به دریافت یا پرداخت به حساب بستگان (در این مورد باید ماهیت غیر درآمدی تراکنش ها برای اداره مالیات به اثبات برسد.)
- تراکنش های مربوط به تسهیلات بانکی
- انتقال وجه از یک حساب شخص به حساب دیگر او
- تراکنش های مربوط به انتقال وجه بین حساب شرکا در شغل هایی که به صورت مشارکتی اداره می شوند.
- واریزی هایی که توسط کارفرما به حساب اشخاص صورت می گیرد.
- تراکنش های مربوط به پرداخت قرض
- تراکنش های مربوط به جبران خسارت ها
- تراکنش های بانکی غیر درآمدی بین اشخاص مختلف
- تراکنش هایی که به عنوان واسطه توسط اشخاص حقیقی باتوجه به کسب و کار صورت می گیرد و درآمدی بودن آن به اثبات نرسیده است.
نحوه محاسبه مالیات تراکنش ها
محاسبه مالیات مودی به واسطه بررسی حساب بانکی او براساس ماده ۱۳ قانون مالیات های مستقیم محاسبه می شود و به ترتیب زیر است:
- دارندگان درآمد تا ۵۰۰ میلیون ریال موظف به پرداخت ۱۵ درصد مالیات هستند.
- دارندگان درآمد از ۵۰۰ میلیون ریال تا ۱ میلیارد ریال موظف به پرداخت ۲۰ درصد مالیات هستند.
- دارندگان درآمد بالاتر از ۱ میلیارد ریال موظف به پرداخت ۲۵ درصد مالیات هستند.
در نظر داشته باشید که موارد فوق برای افراد حقیقی صدق می کند و اگر مودی شخص حقوقی باشد براساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم او موظف به پرداخت ۲۰ تا ۲۵ درصد از سود خود است.
دفاع از مالیات بر تراکنش های بانکی
در صورتی که برگه ابلاغیه شناسایی مالیاتی تراکنش های بانکی شما از طرف سازمان امور مالیات کشور صادر شده و آن را دریافت کرده اید، بهتر است به جای نگرانی و استرس به فکر عبور و رد پرونده خود باشید. شما هر قدر هم که در زمینه قوانین مالیاتی آگاهی و تسلط داشته باشید، بدون داشتن تجربه کافی در این مورد امکان قانع کردن ممیزین اداره بسیار پایین است. دفاع مالیاتی امری کاملا حرفه ای و حقوقی محسوب می شود و افراد عادی از عهده انجام آن بر نمی آیند. بنابراین شما در این زمینه نیاز به دریافت راهنمایی از یک مشاور و وکیل مالیاتی حرفه ای دارید تا به خوبی از عهده تعدیل مالیات شناسایی شده برای شما برآید.